Updates (deel I)

Het derde kwartaal ligt achter ons en dat is een uitgelezen moment om terug te komen op een aantal derivatenscenario’s die de voorbije 3 maanden de revue hebben gepasseerd.

IB25-26: koffie

De koffieprijs verdubbelde tussen november vorig jaar en april van dit jaar. Aanleiding voor deze forse klim was een combinatie van ongunstige weersomstandigheden in Brazilië, waar een uitzonderlijke droogte tijdens een cruciaal moment van de bloeifase gevolgd werd door neerslag op het verkeerde moment. Er was lange tijd grote onduidelijkheid over de precieze impact van de droogte op de oogst en ook andere factoren, zoals een mogelijke verkoop van strategische voorraden, zorgden voor onzekerheid. Daardoor maakte koffie in mei en juni een flinke correctie door. We vonden die overdreven en stelden eind juni een aantal mogelijkheden voor om op een herstel van de koffieprijs in te spelen.

Het dieptepunt werd uiteindelijk halfweg juli neergezet en het verwachte herstel kwam er nadien ook. Begin september steeg de prijs van een pond koffie voor het eerst in 4 maanden opnieuw boven de grens van 2 USD. Op dit moment schommelt koffie opnieuw rond dit prijsniveau. Per saldo steeg de koffieprijs in het derde kwartaal met 12,5%.

Hoge rendementen

Het rendement van de trackers die we voorstelden, schommelt bijgevolg ook rond dit cijfer. De iPath Dow Jones-AIG Coffee Total Return Sub-Index (tickersymbool JO), die de prijsevolutie van het referentietermijncontract op koffie schaduwt, werd 12% duurder. Dat is iets beter dan het rendement van 10% dat de iPath Pure Beta Coffee ETN (tickersymbool CAFE) van dezelfde uitgever kan voorleggen. Een verklaring voor het al met al kleine verschil is dat JO de prijs van 1 enkel termijncontract schaduwt (in principe het referentiecontract met het hoogste volume), terwijl CAFE de prijsevolutie van verschillende termijncontracten met een verschillende afloopdatum schaduwt.

Bij de turbo’s (mini-futures), waarvan de hefboom eind juni schommelde tussen 1,7 en 6,6, ligt het rendement uiteraard een stuk hoger. De vooruitzichten voor koffie ogen nog steeds vrij goed. De Braziliaanse opbrengst voor het oogstjaar 2013-2014 wordt door de International Coffee Organisation (ICO) geschat op 44,57 miljoen zakken (van 60 kilogram), tegenover nog 52,8 miljoen zakken een jaar eerder. Koffie is bij uitstek een weergedreven markt en de klimatologische omstandigheden tijdens de komende maanden zullen in hoge mate de prijsevolutie bepalen. Het evenwicht tussen vraag en aanbod is wel bijzonder krap geworden omdat grote afnemers als de Verenigde Staten en Europa veel meer koffie hebben ingevoerd. Daardoor zijn de beschikbare voorraden arabicakoffie sterk afgenomen. Een nieuwe, slechte oogst kan de markt er dus niet meer bijnemen en zou de prijzen zo goed als zeker verder de hoogte doen ingaan. Die kans is niet onbestaande, want ook de aanbieders in centraal-Amerika kampen met de gevolgen van de roya-schimmelziekte, wat al leidde tot beduidend lagere exportvolumes. Zo daalde de koffie-uitvoer van Costa Rica in de 11 maanden tot september met meer dan 10% in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. In Guatemala bedroeg de achteruitgang zelfs 16%. Voorzichtige beleggers kunnen er natuurlijk ook voor kiezen om de winsten van de trackers en/of de hefboomproducten veilig te stellen.

IB27: VIX

In het eerste nummer van juli hadden we het over de volatiliteitsindex VIX. De index meet de 30-daagse impliciete volatiliteit van de opties op aandelen uit de S&P500-beursindex. Impliciete volatiliteit is wat overblijft nadat van de prijs van een optie de fundamentele waarde (afstand tot de uitoefenprijs) en de tijdswaarde (resterende looptijd van de optie) wordt afgetrokken. Een lage VIX veronderstelt dus een lage impliciete volatiliteit. Dit wil ook zeggen dat er bij marktparticipanten weinig vraag is naar opties om opgebouwde winsten af te dekken, wat meestal samengaat met een gevoel van zelfgenoegzaamheid. Een lagere vraag kan echter ook het gevolg zijn van beperkte handelsvolumes. Een lage stand van de VIX kan dus meer dan 1 oorzaak hebben. Eerder hebben we al hefboomproducten voorgesteld die de evolutie van de VIX schaduwen. Omdat die onderhevig zijn aan een negatief rolrendement (contango) en de VIX vaak gedurende lange tijd nauwelijks beweegt, schoven we in IB27B een alternatief naar voor.

Afwijkend

De Barclays S&P 500 Dynamic VEQTOR ETN (tickersymbool VQT) van uitgever Barclays differentieert zich van de klassieke volatiliteitstrackers omdat de beheerde middelen op een dynamische manier worden ingezet naargelang de marktomstandigheden. De onderliggende index combineert een aandelencomponent (tracker op de S&P500), een tracker op de VIX en een cashgedeelte. De samenstelling van deze 3 componenten wordt aangepast op basis van de trend waarin de volatiliteit zich bevindt. Bij een stijgende volatiliteit zal een hoger gewicht worden toebedeeld aan VIX futures. Daalt de volatiliteit, dan zal de aandelencomponent hoger worden. Het cashgedeelte is bedoeld als buffer. Door een ingebouwd stoplosssysteem worden de verliezen automatisch beperkt.

De VIX is het voorbije kwartaal gestegen van 12 naar 16, waardoor ook VQT over dezelfde periode licht vooruitging. De volatiliteit is, vanuit historisch oogpunt, nog altijd erg laag. Er is dus ook weinig reden om VQT nu te verkopen. Door de specifieke samenstelling van de tracker is het risico beperkt. Voor beleggers die nog steeds over een omvangrijke aandelenportefeuille beschikken, is een investering in VQT zeker geen overbodige luxe.