Obligaties als alternatief voor een bankrekening

We zullen nog lang leven in een omgeving met een negatieve rentestructuur. Economisch is die onhoudbaar, omdat ze geen vergoeding verschaft voor risico's en omdat ze hele delen van de financiële sector in gevaar brengt. Instellingen als pensioenfondsen, spaarkassen en verzekeringsmaatschappijen leven van renteopbrengsten. Als die langdurig verdwijnen, zijn die instellingen niet langer levensvatbaar. Ze dreigen mee voor een economische depressie te zorgen.Negatieve renteschalen ontwrichten bovendien de markten van de afgeleide producten. Op zich is dat geen al te slecht nieuws, omdat die markten hoofdzakelijk voor speculatieve doeleinden gebruikt worden. Het is wel zorgbarend voor hen die zich via die producten indekken tegen risico's. Zij moeten alternatieve oplossingen zoeken.Negatieve rentestructuren ontstaan uit twee fundamentele bewegingen die onafhankelijk van elkaar ontwikkelen. De eerste spruit voort uit het monetaire beleid. De opeenvolgende monetaire expansies hebben de banken en hun gespecialiseerde fondsen ertoe gebracht om massaal staatspapier op te kopen, wat natuurlijk gepaard ging met een rente-instorting. Alleen de schuldenaars profiteerden hiervan.Afschaffing chartaal geldDe tweede reden is onmiskenbaar veel fundamenteler en heeft te maken met wantrouwen. Het monetaire beleid, dat gericht was op het herstellen van het bankwezen en een economische relance mogelijk moest maken, mislukt overal. Er is veel te veel geld in omloop dat ooit zijn weg naar de reële economie zal vinden en tot een onmetelijke inflatie zal leiden. De monetaire overheden zijn zich daarvan perfect bewust en bereiden de toekomst al voor: de afschaffing van het chartaal geld. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de eerste stap al gezet met de terugtrekking van de briefjes van 500 EUR, onder het mom van de bestrijding van fraude en het zwartgeldcircuit.Vandaag al worden alle transacties via giraal geld afgewikkeld. Wie geen bankrekening heeft, kan nergens terecht. Banken zijn echter weinig solvabel en kunnen bij onregelmatigheden failliet gaan (zie Optima Bank). Banken kunnen bij de geringste moeilijkheid de toegang tot de tegoeden van hun cliënteel beperken, met toestemming van de overheid - wat al gebeurde in Cyprus en in Griekenland.Overheidspapier boven banktegoedenOm zo'n ongemak te vermijden, verkiezen tal van investeerders staatspapier boven een banktegoed. Zulk papier is altijd vlot verhandelbaar. De negatieve rente beschouwen ze als een verzekeringspremie, te vergelijken met de huur van een bankkluis. Maar hier treft de overheid ook al maatregelen om het die investeerders moeilijk te maken. De ECB roomt de markt van het overheidspapier stelselmatig af, als onderdeel van haar monetaire versoepeling. De markt wordt daardoor krapper met een vermindering van de prijsstabiliteit als gevolg. Toch kunnen we spaarders en beleggers die overheidspapier verkiezen boven grote tegoeden op een bankrekening geen ongelijk geven.