Zeldzame aardmetalen weer op de voorgrond

Het bleef enkele jaren stil rond de Rare Earth Elements (REE) of zeldzame aardmetalen. Maar de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China brengt die categorie weer naar de voorgrond.

Een bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan een bedrijf waar zeldzame aardmetalen worden verwerkt, liet de speculatie oplaaien dat China de nichegrondstoffen zou inzetten in de handelsoorlog. Zeldzame aardmetalen worden gebruikt in consumentenelektronica en hebben ook toepassingen in de industrie, de medische en de defensiesector.

China is de grootste producent en verwerker van zeldzame aardmetalen en controleert bijna de helft van de globale reserves. Zeldzame aardmetalen werden in 2010 een beleggingshype toen China na een territoriaal conflict met Japan de uitvoerquota fors verlaagde. Tijdelijke tekorten leidden toen tot productieonderbrekingen bij onder meer Panasonic en Toyota. Na 2012 ging de hype al snel liggen en ging het bergaf met de prijzen voor zeldzame aardmetalen. Pas in 2017 kwam een voorzichtig herstel op gang dat door de nieuwe dreiging een vervolg krijgt.

Verschillende sterbedrijven van 2010 hebben het voorbije decennium niet overleefd. Zo ging Molycorp bankroet nadat de Mountain Pass-mijn werd stilgelegd. De uitgever Van Eck creëerde in 2010 een tracker om op de hype van de zeldzame aardmetalen in te spelen. Wegens de geringe beschikbaarheid van bedrijven met een voldoende hoge liquiditeit werden ook de strategische metalen erbij genomen. De Van Eck Vectors Rare Earth/Strategic Metals ETF (tickersymbool REMX) is in België niet langer te koop. Dat is geen groot verlies, want de vlag de dekt lading helemaal niet. De onderliggende MVIS Global Rare Earth/Strategic Metals Index bestaat voor bijna 30 procent uit Chinese producenten in zeldzame aardmetalen. Die hebben helemaal geen belang bij een uitvoerverbod. Daarnaast zijn de meeste bedrijven uit de index actief in de ontginning van strategische metalen als molybdeen, kobalt en lithium.

Het Australische Lynas Corp. is een uitzondering. Het aandeel noteerde in 2011 nog boven 22 Australische dollar, maar de koers viel in 2015 terug naar amper 0,3 dollar. Sinds de bodem is het aandeel vertienvoudigd. Lynas baat de Mount Weld-mijn in Australië uit. De ertsen worden verwerkt in Maleisië waar de tegenkanting van de overheid en milieugroepen groot is. Niettemin was Lynas vorig jaar voor het eerst winstgevend (53 miljoen dollar) en bereikten de productie en de omzet recordniveaus. Het bedrijf bouwde de schulden af en is financieel gezond.